Tadeusz Kantor

Tadeusz Kantor urodził się 6 kwietnia 1915 roku w Wielopolu Skrzyńskim, zmarł 8 grudnia 1990 roku w Krakowie. Zaliczany jest do najwybitniejszych polskich reżyserów, malarzy, scenografów, grafików. Uznawany za przedstawiciela konceptualizmu oraz surrealizmu. Napisał kilka manifestów artystycznych. Powołał również Teatr Cricot 2 w Krakowie.

Tadeusz Kantor ukończył tarnowskie gimnazjum oraz krakowską ASP. Na tej samej uczelni był później profesorem. W 1961 roku wziął ślub z malarką Marią Stangret. Malarstwem zajmował się od początku studiów. W trakcie II wojny światowej działał w artystycznym podziemiu. Był inicjatorem powołania tajnego Teatru Niezależnego. Na jego deskach Kantor wyreżyserował kilka spektakli, m.in. „Balladynę” oraz „Powrót Odysa”.

Tadeusz Kantor, Informel, 1961

Tadeusz Kantor malował w stylu surrealistycznym. Zaprzestał tej działalności, po tym, jak władze PRL akceptowały włączenie dzieła socrealistyczne. Dlatego pierwsza wystawa prac Tadeusza Kantora odbyła się dopiero po wojnie, w 1955 roku. Dwa lata później w swojej twórczości zaczął nawiązywać do informelu. Kantor nie skupiał się tylko na malarstwie. Cały czas zajmował się teatrem Cricot 2. Najpierw wystawiał spektakle autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza, z czasem sam zajął się tworzeniem sztuk teatralnych. Ponadto był także organizatorem wielu happeningów.

Malarstwo Kantora charakteryzuje się abstrakcyjnością oraz odejściem od wszelkich konwencji w sztuce. Stworzył kilka manifestów na płótnie, np. „Emballage Hołdu Pruskiego” oraz „Multipart”. Równie znanymi obrazami są „Kobieta w drzwiach”, „Portret Tadeusza Brzozowskiego” i „Praczka”. Po raz ostatni Kantor zajmował się w malarstwem w latach osiemdziesiątych. Powstał wówczas pożegnalny cykl – „Dalej już nic…”. Wśród obrazów z tej serii znajdują się:

• „Niosę obraz, na którym jestem namalowany jak niosę obraz”,
• „Mam dość! Wychodzę z obrazu”,
• „Czyszczę obraz, na którym jestem namalowany”.

Dorobek malarski Kantora został doceniony w 1978 roku, kiedy to otrzymał prestiżową nagrodę im. Rembrandta.

Tadeusz Kantor, Kompozycja, 1964

Tadeusz Kantor to także autor wielu cenionych rysunków. Zajmował się również projektowaniem kostiumów, dekoracji, a także rekwizytów na przedstawienia w swym teatrze. Twórczość malarza podziwiać można w warszawskim i krakowskim muzeum. W Krakowie funkcjonuje Ośrodek Dokumentacji Twórczości Tadeusza Kantora „Cricoteka”. Jego dawne mieszkanie również jest miejscem pamięci o artyście. Od jego śmierci w budynku na rogu ulic Siennej i Stolarskiej 7, nic nie zmieniono. W planach jest natomiast wybudowanie muzeum Tadeusza Kantora.