Impresjonizm

Impresjonizm to kierunek w malarstwie zapoczątkowany przez grupę francuskich twórców. Obecny głównie w sztuce europejskiej, później widoczny także w malarstwie amerykańskim. Za datę startową impresjonizmu przyjęło się uważać rok 1874, w którym odbyła się I wystawa nowatorskich prac.

Nazwa pochodzi od obrazu jednego z prekursorów kierunku – Claude’a Moneta Impresja. Wschód słońca. Obraz skupia w sobie całą ideę impresjonizmu, czyli dążenie do utrwalenia ulotnej, przemijającej chwili. Jest utrwaleniem na płótnie jedynego w swoim rodzaju momentu oddziałującego na zmysły.

Claude Monet, Impresja. Wschód słońca, 1872

Dzieła impresjonistów stoją w wyraźnej opozycji do mijającej fali prac twórców realistycznych. W przeciwieństwie do nich nie poruszają tematyki społecznej, nie zajmują się problemami metafizycznymi, nie pokazują zwykłej codzienności. Odchodzą też od klasycznego ujęcia malarstwa. Odcinają się od motywów historycznych, biblijnych, religijnych. Jako jedni z pierwszych wychodzą w plener i malują to co oferuje właśnie im dana chwila. Skupiają się raczej na tym, co nie każdy może dostrzec. Odzwierciedlają ulotną chwilę w ostatniej sekundzie jej trwania. Impresjoniści dużą wagę przykładali do roli światła, do kąta widzenia, do nastroju, jaki chcieli uwiecznić. Niemałe znaczenie miała też specyficzna dla kierunku kolorystyka. Malarze korzystali zaledwie z siedmiu barw tęczy – czerwonej, pomarańczowej, żółtej, zielonej, niebieskiej, indygo i fioletowej – i mieszali je dopiero na płótnie.

Od czasów impresjonistów coraz mniejsze znaczenie miała treść obrazu. Ważne było raczej w jakiej formie został on wykonany. Wbrew pozorom inspiracją artystów był rozwój techniki. Dużą rolę odegrało tu wynalezienie fotografii, której cel był taki sam jak impresjonizmu. Zafascynowanie naturą światła wynikało z postępów w dziedzinie optyki.

Najważniejszymi twórcami impresjonistycznymi byli: Claude Monet, Edouard Manet, August Renoir, Camille Pissarro, Edgar Degas. W Polsce: Olga Boznańska, Leon Wyczółkowski, Władysław Podkowiński.