Prymitywizm

Malarstwo prymitywne to prąd w sztuce wywodzący się z kultury ludowej, jego przedstawiciele to głównie niewykształceni artyści, którzy tworzyli z potrzeby serca. To, co charakteryzuje prymitywizm, zamiennie nazywany też sztuką naiwną to upraszczanie form i skłanianie się ku skrajnemu realizmowi.

Inspiracją dla tego kierunku była właśnie sztuka ludowa, malunki dzieci i osób chorych umysłowo. O malarstwie prymitywnym zaczęto mówić pod koniec XIX wieku we Francji. Właśnie w Paryżu został otwarty pierwszy związek miłośników prymitywizmu, był to Salon Artystów Niezależnych, który założono w 1884 roku. A już pierwsze dwie dekady XX wieku to prawdziwy rozkwit sztuki w duchu tego nurtu.

Henri Rousseau, Głodny lew, 1898-1905

Najbardziej znanym i cenionym na świecie prymitywistą był Henri Rousseau (Celnik). W jego obrazach często pojawiały się zwierzęta, a najbardziej znane obrazy tego twórcy to „Głodny lew”, „Śpiąca Cyganka”, „ Zaklinaczka węży”, „Walka pomiędzy tygrysem a bawołem”, „Walka pomiędzy tygrysem a bawołem w lesie tropikalnym”, „Sen”, „Dżungla równikowa”. Inni malarze o światowej renomie to Louis Vivin i jego obrazy przedstawiające budynki i miejsca np. „Le Moulin de la Galette”, „L’Opera w Paryżu”, „Eglise Saint Pierre de Montmartre” oraz Seraphine Louis, Andre Bauchanta oraz Camille Bombois.

Nikifor, Widok Krakowa

Dla popularyzacji prymitywistów w świecie sztuki wiele zrobił niemiecki krytyk sztuki I kolekcjoner Wilhelm Uhde. Nasz kraj może się pochwalić kilkoma twórcami, jakich wyodrębniła sztuka naiwna. Najbardziej znany jest oczywiście Nikifor Krynicki (Epifaniusz Drowniak), który chwili sławy doczekał się przed samą śmiercią, kiedy to jego obrazami zachwycił się świat, a przez całe życie żył w biedze, na marginesie społeczeństwa, uważany za dziwaka i chorego psychicznie człowieka. Inni znani polscy prymitywiści to Karol Kostur i Teofil Ociepka. Jeszcze dziś można spotkać artystów tworzących obrazy w tym nurcie, jednym z nich jest emerytowany polski górnik Erwin Sówka i Marek Krauss nazywany warszawskim Nikiforem.