Henri Rousseau

Henri Rousseau urodził się w 1844 roku w Laval, we Francji. Malować zaczął dopiero w wieku 41 lat. Zanim poświęcił się sztuce, pracował, między innymi, jako celnik w paryskim Urzędzie Akcyzowym. Dzięki życzliwości zwierzchników, już wówczas mógł on, w czasie dyżurów, rozwijać swoje artystyczne pasje. Często ustawiał sztalugi przed budynkiem urzędu i malował pejzaże. Nie zachowała się jednak żadna z prac, powstałych przed 1877 rokiem.

Henri Rousseau, Portret kobiety, 1895

Obrazami Rousseau zainteresował się jego sąsiad, znany wówczas malarz, Félix Clément. W 1885 roku Rousseau wystawił swoje dwie prace w Salonie Odrzuconych. Mimo że najlepsi awangardowi artyści nie szczędzili mu pochwał, krytycy i widzowie wyśmiewali jego obrazy, porównując je do nieudolnych dziecięcych gryzmołów. Niedoceniany i wykpiwany malarz, z trudem wiązał koniec z końcem.

Sztuka naiwna, którą uprawiał Henri Rousseau, charakteryzowała się wykorzystywaniem prostych technik, brakiem perspektywy i dużym przywiązaniem do szczegółu i rzeczywiście przywodziła na myśl dziecięcy sposób postrzegania świata. Obrazy Rousseau mają często charakter oniryczny, fantastyczny, przedstawiają lasy, dżungle i niebezpieczne, na poły mitologiczne, zwierzęta. Prymitywizm intelektualny miesza się w nich z silną emocjonalnością i subiektywnością.

Po wystawie w 1894 roku Rousseau zaprzyjaźnił się z pisarzem Alfredem Jarrym. Jarry z uporem głosił geniusz malarza i nadał mu, używany do dziś przydomek – „Celnik”. Wokół Celnika szybko narosła legenda dobrotliwego i niezwykle naiwnego twórcy, który, będąc zaliczanym do najważniejszych malarzy awangardowych, nie zdołał nigdy pojąć natury sztuki współczesnej.

Henri Rousseau, Sen, 1910

W ostatnich latach życia, sytuacja Rousseau uległa poprawie. Otoczony znakomitościami ze świata awangardy, wyszedł z biedy. Niestety, dokuczać zaczęło mu zdrowie. We wrześniu 1910 roku umarł na gangrenę w jednym z paryskich szpitali. Jego ciało, złożone początkowo w zbiorowej mogile, przeniesione zostało w rok później do pojedynczego grobu, na którym poeta Guillame Apollinaire napisał ręcznie epitafium:

„Żegnamy cię

dobry Rousseau; usłysz nas

Delaunay’a, jego żonę, pana Quévala i mnie

Pozwól naszym bagażom przekroczyć bramę nieba

Przyniesiemy ci pędzle, farby i płótna

Abyś twój święty wolny czas w świetle

Poświęcił na malowanie, tak stworzysz mój portret

Oblicze gwiazd”.

Najważniejsze prace Henri’ego Rousseau:

• „Spacer po lesie”, 1886,
• „Autoportret”, 1890,
• „Akcyza”, 1890,
• „Zaskoczony!”, 1891,
• „Wojna. Jeźdźcy niezgody”, 1894
• „Portret kobiety”, 1895,
• „Śpiąca Cyganka”, 1897,
• „Dziecko z marionetką”, 1903,
• „Wesele na wsi”, 1904,
• „Wolność zapraszająca artystów do wzięcia udziału w 22-ej wystawie artystów niezależnych”, 1906,
• „Przedstawiciele potęg zagranicznych przybyli pod sztandarem pokoju złożyć hołd Republice”, 1907,
• „Zaklinaczka węży”, 1907,
• „Bryczka ojca Juniet”, 1908,
• „Sen”, 1910.