Jerzy Duda-Gracz
Jerzy Duda-Gracz urodził się 20 marca 1941 roku w Częstochowie, zmarł 5 listopada 2004 roku w Łagowie. Zaliczany jest do niezwykle utalentowanych polskich malarzy i rysowników XX wieku. Duda był także scenografem i pedagogiem. Zdobył dyplom na Wydział Grafiki krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Później pracował jako wykładowca w filii ASP w Katowicach. Zajęcia prowadził również w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie. Do końca życia piastował stanowisko profesora na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Zmarł niespodziewanie na atak serca.
W środowisku artystycznym zyskał miano wnikliwego i kontrowersyjnego, ale o skłonnościach satyrycznych. Jego nietypowe malarstwo często było krytykowane. Charakteryzowało się ono groteskowością, balansowało na granicy surrealizmu i symbolizmu. Ludzkie ciała były silnie zdeformowane. Obrazy wyrażały niechęć Dudy wobec wszechobecnej pogodni za pieniądzem, przejmowania wzorców z kultury amerykańskiej oraz społecznej nietolerancji, chamstwa i obłudy. Cechą identyfikacyjną dzieł polskiego malarza jest numer i data obrazu. W ten sposób podrobienie jakiegokolwiek egzemplarza jest utrudnione. Twórczość Dudy-Gracza podejmuje temat tragiczności świata, w którym egzystuje człowiek, poszukując swojego odpowiedniego miejsca. Bardzo często porównywana była z malarstwem Petera Bruegla i Witolda Wojtkiewicza.
Jerzy Duda-Gracz, Upadek pod ciężarem wiary, 1991
Wśród dzieł Jerzego Dudy-Gracza na szczególną uwagę zasługują obrazy:
- „Pamięci ojca”,
- „Jeźdźcy Apokalipsy czyli Fucha”,
- „Kalendarz polski”,
- „Wigilia”.
Często rysował również autoportrety i portrety (np. Jerzego Waldorffa i Kazimierza Rudzkiego). Duda-Gracz jest również autorem kilku serii artystycznych, m.in. „Motywy i Portrety Polskie”, „Obrazy Arystokratyczno-Historyczne” oraz Pejzaże Polskie” i „Obrazy Prowincjonalno-Gminne”. Istotną częścią dorobku artystycznego jest cykl prac, poświęconych ulubionemu kompozytorowi Fryderykowi Chopinowi. Łącznie w skład kompozycji weszło aż 313 obrazów, które miały odzwierciedlać 295 utworów Chopina.
Jerzy Duda-Gracz, Babie lato, 1986
Cykl o Chopinie Dudy-Gracza w multimedialnej formie, był jedną z ekspozycji na Światowej Wystawie EXPO 2005 w Japonii. Pasjonaci sztuki mogli również obejrzeć chopinowską wystawę Teatrze Wielkim, kiedy to trwał XV Międzynarodowy Konkurs Chopinowski. Jerzy Duda-Gracz w swym dorobku ma też wiele odznaczeń i nagród, jak np. Medal „Polonia” oraz Srebrny Medal Solidarności Globalnej. Ponadto uhonorowano go Krzyżem Wielkimi, Komandorskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Odznaką Zasłużonych Działaczy Kultury. W Katowicach jedna ulic od 2007 roku nosi imię Jerzego Dudy-Gracza.
20 maja, 2013 w 6:50 pm
Wszystko niby jest w porzadku, ale zabrakło mi na Waszej liście takiego Artysty jak Stefan Knapp, który został doceniany, jak wilu Polaków, za granicą i zdobył swoją sławę na Zachodzie, głównie w Wielkiej Brytanii i USA. Jego sukcesy jako Artysty, były w Polsce przemilczane, bo jego postawa i historia jego zycia były dla naszych ówczesnych władz niewygodne. Jak wy nika z Waszej listy, ten jest utrzymywaby do dziś. Dlatego chciałbym przypomnieć tę wspaniałą barwną postać polskiego patrioty i wspaniałego Artysty.
Stefan Knapp urodził się 11 lipca 1921 w Biłgoraju, gdzie uczęszcza do średniej szkoły technicznej we Lwowie. Aresztowany w czasie jednej z łapanek, zostaje zesłany na Syberię, do Archangielska, gdzie przebywa 3 lata. Wstępuje następnie do armii Andersa i razem z nią przez Irak, Egipt trafia do Afryki, następnie do Londynu. Zapisuje się na kurs pilotażu, po którego ukończeniu jest pilotem myśliwców w ramach eskadry Dywizjonu 318 RAF. Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji. Podjął wymarzone studia w Londynie na Królewskiej ASP.
W 1973 r. jako jedyny Polak w historii otrzymał Nagrodę im. Winstona Churchilla. Jest jednym z najbardziej znanych polskich artystów w Wielkiej Brytanii. Stefan Knapp jest autorem książki pt. „Kwadratowe Słońce”, opisującej przeżycia na Syberii i w łagrze sowieckim. Jego malowidła zdobią między innymi: londyńskie lotnisko Heatthrow, siedzibę ONZ w Genewie, centrum handlowe Aleksander’s w Paramus w stanie New Jersey, a także dwie stacje warszawskiego metra. Wykorzystanie emalii do malowideł zewnętrznych uczyniło sztukę Stefana Knappa niepowtarzalną. Polskę oraz rodzinne miasto Biłgoraj odwiedził po wojnie po raz pierwszy w roku 1962. Zmarł w Londynie 11 października 1996 r.
Stanislaw Cias
27 listopada, 2013 w 4:30 pm
Genialny tryptyk Jerzego Dudy Gracza , przedstawiający panoramę pięknej górskiej wsi Brzegi jest eksponowany zimą w kościele parafialnym w Brzegach (koło Bukowiny Tatrzańskiej)