Józef Chełmoński

Józef Chełmoński herbu Prawdzic urodził się 7.11.1849 w Boczkach, zmarł zaś 6.04.1914 w Kuklówce Zarzecznej. Był on polskim malarzem – przedstawicielem realizmu.

Józef Chełmoński wywodził się ze zubożałej szlachty mazowieckiej. Jego rodzicami byli: Józef Adam Chełmoński i Izabela Łoskowska. Dziadek, również noszący imię Józef, był niegdyś osobistym sekretarzem Michała Hieronima Radziwiłła.

Józef Chełmoński, Autoportret, 1902

Ten polski przedstawiciel realizmu w malarstwie rozpoczął swoją edukację w 1867 roku w warszawskiej Klasie Rysunkowej, gdzie uczył się do 1872 roku. Równocześnie pobierał nauki w prywatnej pracowni Wojciecha Gersona. Następnie w latach 1872-1875 studiował w monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych, w której kształcił się pod kierunkiem H. Anschütza i A. Strähubera. Nawiązał wówczas kontakt z polskim środowiskiem monachijczyków, m.in. ze Stanisławem Witkiewiczem, Maksymilianem Gierymskim, Józefem Brandtem i Adamem Chmielowskim.

Józef Chełmoński był członkiem monachijskiego Kunstvereinu, z którym wspólnie wystawiał swoje dzieła. Podróże na Podole i Ukrainę (1782, 1874-1875) w dużej mierze ukształtowały jego artystyczną postawę. W 1875 roku pojechał do Paryża, gdzie stał się niezwykle popularny za sprawą oryginalnej tematyki swoich obrazów (polska wieś, np. „Przed deszczem” oraz końskie zaprzęgi, np. „Trójki” i „Czwórki”). W latach 1884-1892 nawiązał współpracę z paryskim „Le Monde Illustré”, pracując jako rysownik-ilustrator. W 1887 roku malarz powrócił do swej ojczyzny i osiadł w Warszawie. W dwa lata później przeniósł się do wsi Kuklówka koło Grodziska Mazowieckiego, gdzie wykupił dworek i prowadził gospodarstwo rolne. Mieszkał tam aż do śmierci.

Malarstwo realistyczne w jego wykonaniu polegało na ukazywaniu scen rodzajowych, przedstawiających autentyzm życia polskiej czy ukraińskiej wsi. Tworzone przez Chełmońskiego realistyczne i nastrojowe pejzaże odtwarzały koloryt natury. Był on bowiem bardzo wrażliwy na piękno rodzimych krajobrazów. Jego dzieła podkreślają nierozerwalny związek człowieka z przyrodą. Często też przedstawiał pędzące konie czy dzikie ptactwo, rzadko zaś tworzył portrety. Malował również sceny myśliwskie.

Józef Chełmoński, Babie lato, 1875

Najsłynniejszymi dziełami Józefa Chełmońskiego są:

• „Babie lato”,
• „Czwórka”,
• „Trójka”,
• „Żurawie”,
• „Bociany”,
• „Kuropatwy”,
• „Droga w polu”,
• „Jesień”,
• „Sprawa u wójta”,
• „Noc na Ukrainie zimą”,
• „Kozacy w marszu”,
• „ Autoportret”,
• „Przed burzą”.