Dominika - 25-09-2012

Panny z Avignon – Pablo Picasso

Rok powstania: 1907
Technika malarska: olej na płótnie
Gatunek malarski: portret
Styl malarski: kubizm
Ekspozycja: Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku

„Panny z Avignon” to najbardziej znany obraz hiszpańskiego twórcy kubizmu w malarstwie – Pabla Picassa. Malowidło to przedstawia pięć prostytutek z ulicy d’Avinyo w Barcelonie, gdzie niegdyś mieszkał artysta. Picasso stworzył je w 1907 r. na płótnie o wymiarach 243,9 × 233,7 cm. Zastosował technikę olejną.

Dziś dzieło to można podziwiać w Muzeum Sztuki Nowoczesnej mieszczącym się na Manhattanie w Nowym Jorku.

„Panny z Avignon” oficjalnie rozpoczęły okres kubizmu w twórczości Pabla Picassa. Obraz uwidacznia odejście malarza od mimetyzmu i zmierzanie ku geometryzacji, w tym przypadku – kobiecych sylwetek. Picasso rozbił bryłę na szereg pojedynczych elementów i ukazał ludzkie ciało jako wiele płaszczyzn równocześnie: z przodu, z dołu, z profilu i z góry. Zabieg ten pozwolił artyście na uzyskanie pewnej dynamiki. Relacje między pięknem a brzydotą uległy tu zachwianiu. Malarz ukazał ciało kobiety w odmiennej estetyce i zdeformował atrybuty kobiecości.

Na obrazie widać pięć nagich kobiet – prostytutek z ulicy d’Avinyo w Barcelonie. Dwie z tych cór Koryntu Picasso umieścił w centralnej części dzieła oraz ustawił w pozycji stojącej. Patrzą one w kierunku odbiorcy. Jedna z nich trzyma jedną rękę za głową i podtrzymuje dłonią materiał przykrywający jej nogi, druga zaś po prawej stronie – unosi obie ręce za głowę. Picasso wyraźnie zmienił im proporcje ust, nosa i czoła. Te dwie umieszczone w centralnej części dzieła prostytutki są oświetlone oraz wyodrębnione z tła. Na pierwszym planie widać również zniekształcone elementy martwej natury – owoce (kiść winogron, kawałek arbuza, jabłko, gruszka). Pozostałe trzy kobiety zostały ukazane w bardzo nierealistyczny sposób. Na ich twarzach widnieją dziwaczne drewniane maski przypominające te z Czarnego Lądu. Jedna z tych dziewcząt ma wymalowaną na czarno buzię, a jej głowa przypomina łeb jakiegoś zwierzęcia. Tego rodzaju przeistoczenie często występujące w sztuce afrykańskiej odnosi się do duchowości.

Sylwetki „Panien z Avignon” wydają się być zgeometryzowane, a ich poszczególne części – poprzemieszczane. Kobieta umieszczona z lewej strony obrazu została sportretowana z profilu (charakterystyczne dla romańskich malowideł iberyjskich), zaś pozostałe dwie jako pląsające tancerki. Na obrazie widać także całkowicie zlewającą się z kobiecymi sylwetkami i zakrywająca dolną część ich ciał tkaninę.

W „Pannach z Avignon” nie ma perspektywy. Wszystkie elementy obrazu – kobiety oraz otaczający ich materiał – sprawiają wrażenie jednej, martwej całości. Dominującą na malowidle kolorystyką jest połączenie czerwieni oraz pomarańczy z czernią. Miejscami pojawia się także biała barwa w niebieskiej tonacji.

„Panny z Avignon” zrywają z dotychczasowym pojmowaniem piękna, mimetyzmem oraz powinnością w sztuce. Picasso postawił na zupełnie płaską i przypominającą mozaikę perspektywę, a także odrealnione, zgeometryzowane kontury obiektów. Rewolucja dotknęła również tematykę tego dzieła. Ujęte w prowokacyjnych, bezpruderyjnych pozach kobiety szokowały ówczesną widownię. Choć obraz ten nie został przez Picassa ukończony, stał się on przełomowym dla historii sztuki nowoczesnej.