Tintoretto

Tintoretto, a właściwie Jacopo Robusti, urodził się w 1518 roku w Wenecji jako syn farbiarza. Stąd też jego przydomek, „Tintoretto” to po włosku „Farbiarczyk”. Tintoretto był przedstawicielem włoskiego manieryzmu, malarzem sztuki przełomu między epokami renesansu i baroku.

Chociaż jego nazwisko często pojawia się w szesnastowiecznych źródłach, informacje o jego życiu są skąpe i niepewne. Podobno miał on się uczyć u Tycjana, który, widząc nieprzeciętne zdolności ucznia, wyrzucił go ze swej pracowni. Bardziej prawdopodobna wydaje się jednak informacja, że Tintoretto pobierał nauki od Parisa Bordone – późnorenesansowego włoskiego malarza.

W obrazach Tintoretta widać inspiracje twórczością Michała Anioła, Tycjana, Giuseppe Salvatiego i Parmigianino.

Artystycznym marzeniem i celem Tintoretta było połączenie rysunku Michała Anioła i koloru Tycjana. To malarskie credo umieścił nawet na bramie swej pracowni.

Tintoretto, Raj, 1588

W swoich pracach nawiązywał on do tematów biblijnych, mitologicznych, historycznych, a także alegorii. Malował także portrety oraz ogromne wielopostaciowe kompozycje.

Burzył on tradycyjne, ustanowione przez renesansowych twórców, zasady harmonii. Płaszczyznę budował po przekątnych, stosował efekty świetlne (światło padające zawsze z jednego źródła), nadające obrazom mistyczny nastrój. Postaci na jego obrazach przedstawiane są w perspektywicznych skrótach i w gwałtownym ruchu. Obrazy Tintoretta przepełniały wizjonerski nastrój, wrażenie niepokoju i dynamicznej dramaturgii płótna. Tintoretto nazywany był nawet „malarzem wizji” i „malarzem żywiołów”.

Tintoretto, Ostatnia Wieczerza, 1592-1594

Manieryzm przejawia się w dziełach Tintoretta poprzez deformację elementów, silne przetworzenie brył, budowanie skomplikowanych, wielopostaciowych kompozycji, stosowanie gwałtownych kontrastów walorowych.

Tintoretto zmarł w 1594 roku. Całe życie malarza związane było z rodzinną Wenecją. Tworzył tylko na użytek weneckich pałaców i kościołów.

Prawdopodobnie, uczniem i kontynuatorem artystycznych wizji Tintoretta był hiszpański malarz El Greco – jeden z najwybitniejszych przedstawicieli manieryzmu. Wpływy Tintoretta na malarstwo były widoczne jeszcze w drugiej połowie XIX wieku. Impresjoniści, a wśród nich Cezanne, widzieli w nim swojego duchowego poprzednika.

Najważniejsze prace Tinoretta:

• „Św. Jerzy”, 1543-44,
• „Damski koncert”, 1544-45,
• „Cud św. Marka”, 1548,
• „Adam i Ewa”, 1550,
• „Chrystus niesiony do grobu”, 1550,
• „Wulkan, Mars i Wenus”, 1552,
• „Wesele w Kanie”, 1561,
• „Przeniesienie ciała św. Marka”, 1562-66
• „Portret kobiety odsłaniającej piersi”, 1570,
• „Ariadna, Wenus i Bakchus”, 1576,
• „Adoracja pasterzy”, 1579-81,
• „Bitwa pod Zarą”, 1585,
• „Raj”, 1585,
• „Bitwa między mahometanami i chrześcijanami”, 1588-89,
• „Ostatnia wieczerza”, 1592-94.